Miscelleir zur rabbimschen Sprach- und Alterthumskunde. 369
Zerstörungswerk wieder anzufangen." Levy stellt ohne Grund מרתוקא tutd מטרקא zusammen.
Jerusch. Bikkurim \, hat. 3 זיח שמן זה א ג ו ר י ר׳ אמי כשם י ר׳ יוחנן זה א ו ו ר י ס ולמה נקרא שטו אגור׳ שהוא אוגר שמג ו לחוכו וכד ; b. Bereich. 39 a: זית שאמרו לא קטון ולא גדול אלא בינוני ווהו אגורי (כלים י״ז חי) ואייר אבהו לא א גורי שמו אלא א ב ר ו ט י שמו ואמרי לה ממרומי שמו ולמה נקרא שמו אגורי ששמנו אגור בתוכו .
Die Lesearten schwanken zwischen : אגור und ,אברוסי ; אגורי אברוטו und סברומי ,ממרומי ,סרמוסי ; אברושי und ממרומי (siehe Dikd. Soferim zu Ber. l. L). Die Erklärung ששמנו אגור כתובו ist nach Art zahlreicher rabbinischer Etymologien aufzufassen und nicht streng zu nehmen. Ich halte אגור׳ nicht für ein rabbinisches Wort, sondern für ay 0 v q 0 g unreif, immaturus, praematurus, ä 0 ) 0 0 g; t'Äcuov 6 jj.q,<xx 1 vov , äyoroov sÄawv (Duc. gl. gr. aus dem Lex. manuscr. Nicomedis Jatrosophistae). Der jerus. Talncud erklärt ebenso אגור׳ durch אוורימ — «oj o 0 e ;■ syr.: אאוריא , waoCa Unreife, siehe Bernstein 8. v. Dagegen die Glossen des Babli erklären es durch אברוטי — aßgovovivov e’Xacov, oleum abrotoninum, syr.: אברוטונינון bei Beruft, und Payne-Smith. Es giebt zweierlei abrotonum: Das Eine heißt artemiaia abrotonum und wird nach ?liniua bist. uat. 25, 7 auch a m- brosia genannt, so daß für ממרומי wahrscheinlich אמרום׳ ambrosia zu lesen ist. Vgl. die Erklärungen bei Payne-Smith אמברומיא und ארטממיא . — Hierher gehört auch גוה ר ק יה דערלה (Pesachim 25 b) nach Raschi unreife Oliven, בוסר ויהים קטנים und גוהרקי (Nasir 34b) nach Tosaphot das. unreife Trauben, כומר . Aruch liest גורקי ,גרקי und erklärt es gleichfalls als un- reif, שלא בישל כל צרכו , also äyovQog unreif : äyxovqCSa uva acerba, 0 /i y u 's.. — Auch int Persischen heißt görah unreif, unreife Trauben, Datteln. Lagarde hat unser Wort ver- kannt, er schreibt ges. Abh. 27: גו ר ג אכשרג״ setzt B. Bahl —
d/jj/uxivog olvog, den er syrisch חמרא רבמרא , arab.: וב אלחצרם , succus omphacii übersetzt. Die Zusammensetzung W o l f s s a f t kann ich nicht belegen." Lagarde hält nämlich hier גורג für per), gurg Wolf, während es in der Thal pers.: gürab, ayovqog, אגור׳ ist. — Die talmudische Erklärung אגורי ששמנו גוגור כתוכו ist in der in unsren Ausgaben corrumpirten Midraschstelle Bamid- bar Nabba c. 4 festgehalten: אכל ישראל צדיקים הם כולם . . .
Frankel, Monatsschrift XXI. 8. 24