16 יאנואר 1931
#כמער יארגאנג פרײז 60 נר.
•יבךגלראדיײלע
— א־־ופײד־דג װאעשריפמפז
בזעאכיעראוןקונםפי
;.קקעעקין,וזארשג<
פאריקאג ב
סעה ש לימ / װ י לנע
װעגן אן עבציקלאפעדיע אויף ײדיש
*וױסן בנ״ע ־ד״צע •טד־פכױטטעז׳עד ארן ז־עדע לעדק, ארן א־.א;צע ,־״ אנדערע מא־ערנע ־־•־.וע פ.־אבלערען, אז סיא־ז א״נפאך נ־ט םענדעך צז ט,־אקמ־דן אזא באצי־נכ אנ־ע־דז לי הס־דדד״ — אזן דאט ב־ א ניט־״-ז־עדטן דלן מצד דעט סא־דיא־. א־ן אװ־ געדיסענעד ױעדאקצ־ע. נאביעט־ק א־עד סעיזיעדהאסט ז״נען ד־ דאז־ק־ע אס־ ט״לרנגען אריך א־ן דעד א־צט־דעדעױ־נענד־קעד ס־סצן־בענד־קעד ״ענ־ ציקריאפעד־א־־רדא־קא■׳ יאברברל בערל־ןי, הנם אריך דא א־ז נ־ט
א
ג־בער
אס־טר
* א
. •
נא־ נ־ט געדען ק״ן גא־ נומער ,ד־לן.
דאט :אנצע ט־טטעט דא־ף אבעד ז״ן אן אנדעדע, א־ן ־ער צוגאנג דארף ז־ן געבר־ט אר־ףיאנדעדע ־טרד־ת.
די ״ױיטע ענצ־ק״אפעױע דאדף נאך עױטט םרן דאס נ״
צום ע״טטן מאל געיטאסן דערן אין א נ״עט ג־־ט און אין קאנטאקט מ־טן דוסק םון א לעבדיקעד נאצ־ע. זי דא־ף גדרם־דן א־־ם ז־ך אלע ״ד־־טע ד־םנ־טאסטל־עכע ארן קרליטו־ ,־עלע בוהרת, דאם האבן א ־ט־נזת צ־ם ״ױ־טן ־־םן א־ן סא־יגק, ױ־דקן
אזן זטאסן.
ױ ־ױ־טע ענצ־קלאםעױע דא־ף אבעד נ־ט :״ן נא־ אברך םון ״דישן דיסן, זי דארף גל״בצ־ט־ק זיין א מקרי סון יד־עות סאד אלע :עב־טן םון מענטיטלעכן ,ד־םן, אן יעדן איבער־קן בא־אםט אזן םבא^אםט־ק. צזטױטלעך, אבעד יטטרע״׳אי־עקט־ד ארן ד־םנ־טאפטלעך באא־בעט, קאנטדא״־דט םון אגאנצעד ױי סא־אנטדאדטלעבע ױעדאקטאדן, ־עדע,־עד א־ן ז״ן סאך, סאל־ד אױעקגע־טטעלט ד,ן לר־טן א־נתא־׳ט ־ארן ד.ן לר־ט דעד פא־ם, מ־ט אגענו־עד ב־בל־אגראס־ע צר ־עדן ,ד־בט־קםטן געגנ־ יטטאנד, סי־ן אדויםגעגעבן, אב־יר נ־ט סא^אנמעם־ק און לוקסור׳•
יעז םא־טייע,־ט.
ױ ־ױ־טע ענד־ק״אםע־־ע דארף דעדן ־ער צענםער, א־ום דעלין םיזןנל זיך באטת קדנצענטױק דאם ד־םנ־טאסטלעבע און ג־ם״ טיקע ׳טאסן ס־ן אלע קולםה־עלע יזת־ת םזן םאלק א־ן ױאט זאל לייגן דעפ גרונט־טמ־ן צו דער ״ד־־טער און אלגע״ רײנער װיסגיטאסט אויף ־די־ט און דערמיט אנדױבן דעם ,דירקלענן רענעסאנם םץ דער נתר ײױ־טער קולטוד.
צר רעם צדעק א־ו נײטיק א־טט־לע, איער ם־םטעטאט־יטע און גױנטלענע <אז־ב נ־ט גױנטלעך א־ז בעםעד גארנ־ט צרטדעטן צ־
מיר א־ז שד־ן אויםגעק־םען אײניקע מאל צר שרײבן און ,־י־דן װעגן ײױ׳טע ענצ־קלאסעױעס אזן דע־.ן דעד גײט־ק״ט אדױסצז״ געבן אן ענציקלאסעד־ע או־ף יױש.
א־ן ױ לעצטע ־א־ן האב א־ך :ע־טי־בן װעגן דעפ א־ן ״ב־־ נעד״װעלמי ( 1928 . 1 , 4 , ס>, ״ײד־־טע װעלט״ ׳ 1028 , ;ס, ״ליטע״ רארײטע בלעטער״ ( 1928 , באדערק־ננען א־ן דעד םע־יע ״בלעטעד:״ ױק״> א״א, און האב םאהט״ױקט דעט שטאנדםרנקט אר־ף דער זיצרנג םון דער צענםדא־י״פאדװאלטרנג פרן ־װ״א א־ן װ־לנע, אק- טאבער 1930 , װען סיא־ז א־־ך אױםנעקל־בן יעװאי־ן װעכן דןם א םסעציעלע קאמ־ם־ע.
איצמ וױל א־ך דא םארל־־גן אקאנקרעטן םרא־עקט םזן א ״ױ־טער ענציקלאםעדיע יענצ־קלאפעױע אר־ף ״דײט), װעלבן א־ך האב אוץ־, לױטן םא־לאנג ס־ן ס־״נד א. ט־טעױקאזער, צו אים אם״ געיט־קמ ק״ן בערלין, װאו דער געדאנק ,דעין ארו־ענעבן א״ױשע ענצ־קלאסעד־ע װע־ט צײטיק א־ן צרזאטענהאננ מ־טן דרבנאד״םאנד.
דעד ענ־ן האט בד־״םםק אם־ל בױ־טעדן ארן אלגעמ־נעדן אינטערעם ארן א־ך ריל דא דעם םרא־עקט םארעםנטלעבן א־ן םאדם סון אן ארטיקל.
די ענצ־קלאםעדיע או־ף ״ױ־ט .דארף ז־ן גענױנדעט :אד או־ף אנדערע יםודות, װ־ די ױדאיםט־־טע ענצ־קלאפעױעם, דאם ז־נען ע־שינען ביז א־צט. אין רךן שום ס־ן ױ דאזיקע ענצ״קלאסעױעם, אפשיטא שו־ן א־ן ױ אלגעמײנע ענצ״קלאסעױעם, א־ז ג־ט אםגע״ שפ־גלט דאם מאדעדנע לעבן ס־ן ױ ײד־שע םאםן, דעד סאצ־אלעד שטײגער ס־ן דעד ײױשעד באםעלקעדונ•״ דער װ־רטשאסטלעבער מצב סזי ױ ײױשע ק־בוצ־ס און נאך ,־דיניקער זײנען א־ן ז״ באתאנדלט און באלויכטן ױ נײע ײױשע קולטור״ באװענונגען, ױ ײױשע שסדאך, ױ ײדישע ליםעדאםור און דאם ײױשע :עזעלשאסטלע- בע לעבן•
סיא־ז גענוג אנצזװײזן או־ף דעם סאקט, װאם א־ן ױ לעצט״דערש־נענע ־,־דאןםט־שע ענצײקלאםעדיעכ או־ף ד״טש <דעד איצט׳סארענױקטער םיף׳בענױקעד לעקםיקאן פון ײױשן פארלאג אין בערליף איז די נײע ײױשע ליטעראטור םא־־״עשטעלט ממש עם״הארציש, און אונטעד דער זײער ש״נער טראנט סים דעד •״־ינטלעבע <אױב ניט יױנטלעך, איז בעםעד גאדניט ציטדעטן צו