דובנאװ
74
פיערטער ק&פיטעל
די עראבערונג פון כנען.
(אר.-ס דר״צעתנטען יאתרהונדערט פאר דער קריסטלינער צײפרעבנונג).
34 §. דאם לאנד און זײנע אײנװאוינער. דאם יצאנד,
װאס די אידען האבען געדארפט אײננעהמען נאןי משה׳ס טויט האט געטראגען פערשײדענע נעמען. בײ די אידען האט עס צו־ ערשט געה״םען כנען, און נאכער — ארץ ישראל. די שפעטערע נריכען און רוימער האבען עם גערופען פאלעםטינא, און די קריפטליכע פעלקער — דאם ה״יצינע לאנד. דאס דאזיגע לאנד איז געקענען אויפ׳ן עקםטען מערב ברענ פון אזיען, אויפ׳ן װענ צװי־ שען די גרויםע מלובות אשור און בב 5 אין אזיען. און מצרים אין צפון אפריקא. אין פאדמע זעהט דאם ^אנד אוים װי א יצענגלי־ כער ערד־פאם, װאס גרעניצט זיך אין מערב זײט מיט׳ן מיט־ לענדישען ים, אין מזרח און דרום — מיט׳ן אראבישען מדבר, און אין צפון — מיט סיריען אדער ארם. אויפ׳ן צפון גרעניץ פון בנען הויבען זיך אויך א״גע געגען די אנדעתע צװ״ גרויםע בערג־ קײטען, דער לבנון און דער חרמון, װאם ז״ערע שפיצען ז״נען בעדעקט מיט א״ביגען שנײ. די װאסערען, װאם פליסען ארונ־ מער פון דיזע הויכע ערםער זאמלען זיך צונויך אין שטראמען און בילדען דעם הויפט ט״ך פון כנען — דעם ירדן. דער ירדן ציהט זיך װי א גלײכע יצענטע פון צפון צו דרום, געהט דורך צװײ אזערעס, מי מרים און כנרת, און פאלט ארײן אין דרום, אין מויטען אדער געזאלצענעם ים (ים המלח). דער ירדן צוטײלט דאם נאנצע צאנד אין צװײ טײל: דער מזרח טײל (עבר־הירדן, גלעד), און דער מערב טײל (כנען גופא). דער ערשטער טײל איז אמאל נעװען בעריהמט מיט זײנע פעטע װײדען, און דער צװײטער — מיט ז״ן פרוכטבארען באדען, אויף װעלכען עס ז״נען געװאקםען תבואה, װײנטרויבען, אויבם און א״לבירטען. פון בײדע ז״טען ירדן ציהען זיך, פון צפון צו דרום, אבצװ״גונגען פון די צװײ בארג־ק״טען ?בנון אין חרמון. די דאזיגע אבצװײנונגען ז״נען אין מזרח די גלעד בערג (הרי גצעד), און אין מערב — א םך בערג־