דובנאװ
106
דארטיגע אידען א פיעאזײטיגע נײםטיגע ׳עאפונג. אזוי וױ זײערע שפאנישע ברידער האבען רי איטאיציענישע אידען ארויםגעגעבען פון צװישען זיך פרײע דענקער, וועצבע האבען אגגענומען די גע־ דאנקען פון דעם רמב״ם (דער איבערזעצער פון די אראבי׳םע פי־ ?אזאםען, יעקב אנאטאצי, און דער דאקטאר חלל װעראנא פון 13 טען יאהרהונדערט), און בעגאבטע פאעטען. פון די פאעטען איז בע־ זונדערם בעריהמט געװארען עמנואא הרומי (גע׳םטארבען 1330 ), א חבר פון דאנטע. אנדערש װי די איבעריגע אידישע פאעטעז האט עמנואיצ געשריבען גיט קײן רעאיגיעזע שירים, נאר װעאטיציבע ליעדער, אין װע 5 כע עם איז בעזונגען נעװארען די יציעבע, פר״י און ג 5 יק, אדער עם זײגען אויסגעצאכט געװארען נארישקײט און דומהײט. די העברעאישע שירים פון עמנואל צ״כנען זיך אוים מיט זעלטענער שענק״ט און קצינגעװדיגק״ט. ער האט אויך אנגע־ שריבען א שיר ״התפת וגן־עדן״ (גיהנם און גן עדן), װע 5 כע איז א שארפע םאטירע אויך די מענשען פון ז״ן צײט. צװישען רי אײנװאוינער פון גיהנום זעצט דער דיכטער אר״ן יענע תאמודים־ טען, װעלכע פעראכטען די װעלטליכע װיםענשאפטען, דאקטויריב־ שארלאטאנעם און אונבעגאבטע שרײבערן אין נךעדן מאכט ער פלאץ אפילו פאר גוטע נוײם, װעלכע גלויבען אין אחדות הבורא• די שפעטערע רבנים האבען ערקצערט עמנואל׳ן פאר אן אפיקורם און ארײנגעלעגט זײנע װערק אין חרם.
פינפטער קעפיטעל.
דאם לעצטע יאהרהונדערט פון שפאױשען ױדעגטום.
( 1492 — 1391 ).
28 §. אידישע הויפלײט און די שחיטה אין ס;ױויל 8 •
אירט און שאטען בײטען זיך אין דעם לעבען פון די שפאני׳םע אירען אין 14 טען און 15 טען יאהרהונדערט. צוליעב זײער ביילרוננ